RFA က ဧရာ၀တီ စကား၀ိုင္း (ဇြန္ ၂၄၊ ၂၀၁၀)
ဧရာဝတီ Thursday, June 24, 2010
လြတ္လပ္တဲ့ အာရွအသံ (RFA) ေရဒီယို ပရိသတ္အတြက္ ထိုင္းႏိုင္ငံ အေျခစိုက္ ဧရာ၀တီ သတင္းဌာနက အပတ္စဥ္ ဗုဒၶဟူးေန႔တိုင္း တင္ဆက္ေနတဲ့ “ဧရာ၀တီ” စကား၀ိုင္း အစီအစဥ္ ျဖစ္ပါတယ္။ ျမန္မာႏိုင္ငံရဲ႕ ၂၀၁၀ ေရြးေကာက္ပြဲ အႀကိဳကာလ၊ ေရြးေကာက္ပြဲနဲ႔ ေရြးေကာက္ပြဲလြန္ကာလ ႏိုင္ငံေရး၊ စီးပြားေရးနဲ႔ လူမႈေရး အေျခအေနမ်ားကို ေဆြးေႏြး တင္ျပထားပါတယ္။
အခုတပတ္မွာ ေရြးေကာက္ပြဲ နီးလာတာနဲ႔အမွ် ျပည္တြင္းမီဒီယာမ်ားက ႏိုင္ငံေရးပါတီေတြနဲ႔ ပတ္သက္ၿပီး ျပည္သူ လူထုကို သတင္းအခ်က္အလက္၊ အသိပညာေတြ ဘယ္လိုျဖန္႔ေ၀ေပးေနသလဲ၊ ၎တို႔ ရင္ဆိုင္ေနရတဲ့ အခက္အခဲ ေတြက ဘာေတြလဲ စတာေတြကို ဧရာ၀တီမဂၢဇင္းရဲ႕ တာ၀န္ခံ အယ္ဒီတာ ကိုေက်ာ္စြာမိုး၊ ေရြးေကာက္ပြဲ စာမ်က္ႏွာ ကို တာ၀န္ယူထားတဲ့ ကိုထက္ေအာင္နဲ႔ ႏိုင္ငံေရးသတင္းေတြကို အစဥ္တစုိက္ ေရးသားေနတဲ့ ကိုဘေကာင္းတို႔က ေဆြးေႏြးထား ၿပီး RFA က ဇြန္လ ၂၃ ရက္ေန႔မွာ ထုတ္လႊင့္ခဲ့ပါတယ္။
ကိုေက်ာ္စြာမိုး ။ ။ ဧရာ၀တီ စကား၀ုိင္းမွ ႀကိဳဆုိပါတယ္။ မဂၤလာပါ ခင္ဗ်ာ။ က်ေနာ္က ေက်ာ္စြာမုိးပါ။ က်ေနာ္နဲ႔အတူ စတူဒီယိုခန္းထဲမွာ ရွိေနၾကတဲ့သူေတြက ဧရာ၀တီ ေရြးေကာက္ပဲြ စာမ်က္ႏွာကို တာ၀န္ယူထားတဲ့ ကိုထက္ေအာင္နဲ႔ ေရြးေကာက္ပြဲနဲ႔ ႏုိင္ငံေရးသတင္းေတြကို ေတာက္္ေလွ်ာက္ေရးသားေနတဲ့ ကိုဘေကာင္းတုိ႔ ျဖစ္ပါတယ္။
ကိုထက္ေအာင္နဲ႔ ကိုဘေကာင္းေရ၊ ဒီတပတ္ က်ေနာ္တို႔ ေဆြးေႏြးဖို႔ေကာင္းတဲ့ အေၾကာင္းအရာကေတာ့ ေရြးေကာက္ ပဲြနဲ႔ ပတ္သက္ၿပီးေတာ့ ျပည္တြင္း မီဒီယာကေန ျပည္သူလူထုကို ဘယ္ေလာက္အထိ အသိပညာေတြ ေပးပုိ႔ႏိုင္လဲ၊ သတင္းအခ်က္အလက္ေတြကို ဘယ္ေလာက္အထိ ျပည့္ျပည့္စံုစံု ေပးပုိ႔ႏိုင္လဲ ဆိုတာကို က်ေနာ္တုိ႔ ေဆြးေႏြးၾကရင္ ေကာင္းမယ္ထင္တယ္။ ဘာျဖစ္လုိ႔လဲဆိုေတာ့ ၁၉၉၀ ေရြးေကာက္ပဲြနဲ႔ မတူတဲ့ အခ်က္တခ်က္က အခု ၂၀၁၀ ေရြး ေကာက္ပဲြမွာဆိုရင္ ျပည္တြင္းဂ်ာနယ္ေတြ အမ်ားစုမွာ ေရြးေကာက္ပဲြစာမ်က္ႏွာေတြ၊ Election 2010 ဆုိတဲ့ စာမ်က္ ႏွာေတြ၊ ႏိုင္ငံေရးစာမ်က္ႏွာေတြ ဖြင့္လာတာေတြ႔ရတယ္။ အဲဒီ စာမ်က္ႏွာေတြေပၚမွာ ပါတီေတြ၊ ပါတီ ေခါင္းေဆာင္ ေတြနဲ႔ ေရြးေကာက္ပဲြနဲ႔ပတ္သက္တဲ့ သတင္းေတြကို ထူးထူးျခားျခား ေရးသားလာတာ ေတြ႔ရတယ္။ အဲဒီအခါက်ေတာ့ ျပည္တြင္းမီဒီယာက ခုနေျပာတဲ့ေမးခြန္းေတြကို ဘယ္ေလာက္အထိ ေပးပို႔ႏိုင္လဲဆိုတာ သံုးသပ္ၾကည့္ရင္ ေကာင္းမယ္ ထင္တယ္။ ကိုထက္ေအာင္ေရ ပထမဦးဆံုး ၁၉၉၀ တုန္းက ျပည္တြင္းမီဒီယာေတြရဲ႕ အခန္းက႑ကို နည္းနည္း ေျပာျပပါလား။
ကိုထက္ေအာင္ ။ ။ ၁၉၉၀ တုန္းက အေျခအေနနဲ႔ အခု ၂၀၁၀ အေျခအေနကေတာ့ အမ်ားႀကီး ကြာသြားၿပီေပါ့ဗ်ာ။ ၁၉၉၀ တုန္းက ပုဂၢလိက ဂ်ာနယ္ေတြ ဆိုတာက အေရအတြက္အားျဖင့္လည္း နည္းတယ္၊ ေရြးေကာက္ပြဲ သတင္း ေတြကို ေဖာ္ျပတာလည္း သိပ္မေတြ႔ရဘူး။ အဲဒီတုန္းက ျပည္သူလူထုက ႏုိင္ငံေရးနဲ႔ ပတ္သက္ၿပီးေတာ့ ႏိုင္ငံေရးပါတီ ေတြက ထုတ္တဲ့ စာေစာင္ေတြ၊ မွတ္တမ္းလႊာေတြ ဒါေတြကိုပဲ အားကိုးေနရတယ္ဗ်။ မွတ္မိသေလာက္က အမ်ိဳးသား ဒီမုိကေရစီ အဖဲြ႔ခ်ဳပ္က ထုတ္တဲ့ မွတ္တမ္းလႊာ၊ လူငယ္ ညီညြတ္ေရး တပ္ေပါင္းစုဆုိတဲ့ ၈၈ မ်ိဳးဆက္လူငယ္ေတြ ေထာင္တဲ့ပါတီ ရွိတယ္ဗ်၊ အဲဒီိပါတီေတြရဲ႕ မွတ္တမ္းလႊာ ႏွစ္ေစာင္က ေတာ္ေတာ္ေလးကို လူႀကိဳက္မ်ားၿပီးေတာ့ ၿမိဳ႕ ေပၚေရာ၊ ေတာနယ္ေတြအထိကို ျပန္႔ေအာင္လုပ္ႏိုင္တဲ့ အေနအထားရွိတယ္ဗ်။
ကိုေက်ာ္စြာမုိး ။ ။ အဓိက က်ေနာ္သိခ်င္တာက အဲဒီထဲမွာ ပါတီက ထုတ္ေ၀တဲ့ စာေစာင္ေတြမွာ ဘာေတြ အဓိက သူတို႔ ေတြေရးသားၾကလဲ၊ ဘယ္အခ်က္ေတြကို ေပးပို႔ၾကလဲ။
ကိုထက္ေအာင္ ။ ။ အဓိကကေတာ့ ပါတီရဲ႕ မူ၀ါဒေတြေပါ့ဗ်ာ။ ပါတီတရပ္အေနနဲ႔ တုိင္းျပည္ကို ဦးေဆာင္ရမယ့္ အခြင့္ အလမ္း ရလာၿပီဆုိရင္ ဘယ္လုိမူ၀ါဒေတြနဲ႔ အုပ္ခ်ဳပ္သြားမယ္ဆုိတဲ့ ကိစၥရပ္ေတြကို ျပည္သူလူထုေတြကို အသိေပး တာ ရွိတယ္ဗ်။
ကိုဘေကာင္း ။ ။ အခု ဒီလက္ရွိ က်ေနာ္တုိ႔ ၂၀၁၀ ေရြးေကာက္ပဲြနဲ႔ ပတ္သက္ၿပီးေတာ့ ျပည္တြင္းဂ်ာနယ္ေတြက ကိုထက္ေအာင္ေျပာသလုိ ပါတီရဲ႕မူ၀ါဒနဲ႔ ပတ္သက္ၿပီးေတာ့ ျပည့္ျပည့္စံုစံု ေဖာ္ျပတာကို သိပ္ေတာ့မေတြ႔ရဘူးဗ်။ ပါတီေတြမွာလည္း သူတုို႔မွာ အခက္အခဲေတြ ရွိတာေပါ့ဗ်ာ။ အစုိးရကို ထိခုိက္ေစမယ့္ ဟာမ်ိဳးေတြ၊ ပြင့္ပြင့္လင္းလင္း ေဖာ္ျပလုိ႔ မရဘူး။ ေနာက္ၿပီးေတာ့ လက္ရွိအင္အားအႀကီးဆံုးျဖစ္တဲ့ ႀကံခုိင္ဖြံ႕ၿဖိဳးေရး ပါတီေတြလုိမ်ိဳး ေတြကို ထိခုိက္ ေစတဲ့ ဟာမ်ိဳးေတြ ေဖာ္ျပလုိ႔ မရဘူးေပါ့ဗ်ာ။ ဒါေပမယ့္ တစိတ္တေဒသအားျဖင့္ ၂၀၁၀ ေရြးေကာက္ပဲြမွာ အစိုးရကေန ၿပီးေတာ့လည္း ပုိၿပီးေတာ့ ပြင့္လင္းတဲ့၊ အျမင္ပါတဲ့ ေရးသားမႈေတြ ေဖာ္ျပတာေတာ့ ေတြ႔တယ္။ ဥပမာဆိုရင္ က်ေနာ္ မေန႔တေန႔ကပဲ ေတြ႔တဲ့ ျမန္မာပုိ႔စ္ဂ်ာနယ္မွာ ဆုိရင္ ကာတြန္းဆရာေတြရဲ႕ ေရြးေကာက္ပဲြနဲ႔ အျမင္သေဘာထား ဆုိၿပီး ေတာ့ ေဖာ္ျပထားတာ ေတြ႔တယ္ဗ်။ အဲဒီ စာမ်က္ႏွာမွာဆုိရင္ ကာတြန္းဆရာ ဦးလွေဖက ေနၿပီးေတာ့ ဒီေရြးေကာက္ပဲြ နဲ႔ ပတ္သက္ၿပီး “ေတာ္သင့္မွန္ကန္ၿပီး ဒီမုိကေရစီ စံနဲ႔သာ ညီပါေစ၊ တခဲနက္ မဲေပးၾကမွာပါ” ဆုိၿပီးေတာ့ အဲဒီလုိမ်ိဳး မွန္ကန္တဲ့၊ ေတာ္သင့္တဲ့၊ လြတ္လပ္တဲ့၊ တရားမွ်တတဲ့ ေရြးေကာက္ပဲြကို ေတာင့္တေနတဲ့ ကာတြန္းဆရာ တေယာက္ ရဲ႕ ရင္ခုန္သံေပါ့ဗ်ာ၊ ေမွ်ာ္လင့္ခ်က္ကိုေတာ့ ေဖာ္ျပတယ္ဗ်။ အဲဒါမ်ိဳးေတြလည္း က်ေနာ္ေတြ႔တယ္ဗ်။
ကိုေက်ာ္စြာမိုး ။ ။ ေျပာမယ္ဆိုရင္ အဲဒီလိုစကားလံုးမ်ိဳးေတြက အရင္တုန္းက ဂ်ာနယ္ေတြမွာ ေဖာ္ျပခြင့္မရခဲ့တဲ့ ဟာ ေတြေပါ့ေနာ္။ က်ေနာ္လည္း ဂ်ာနယ္တခုမွာ ေတြ႔လုိက္တာက စာနယ္ဇင္းသမားေတြ၊ တခ်ိဳ႕ ႏိုင္ငံေရးသမားေတြ၊ တခ်ိဳ႕ စီးပြားေရးသမားေတြကိုေမးတဲ့ေနရာမွာ လြတ္လပ္ၿပီးတရားမွ်တတဲ့ ေရြးေကာက္ပဲြကို ျဖစ္ေစခ်င္ပါတယ္၊ လုိခ်င္ ပါတယ္။ ဒါေတြဟာ ေျပာရမယ္ဆုိရင္ မၾကာေသးခင္အခ်ိန္အထိ အဲဒီလိုမ်ိဳးစကားလံုးေတြဟာ ဂ်ာနယ္ေတြရဲ႕ စာမ်က္ ႏွာေတြမွာ ေဖာ္ျပခြင့္ရတာ မရွိဘူးေလ။
ကိုထက္ေအာင္ ။ ။ က်ေနာ္လည္း သတိထားမိတာက The Voice ေပါ့ေနာ္။ တေလာက သူတုိ႔က ပါတီမိတ္ဆက္ ဆိုၿပီးေတာ့ အခန္းတခု လုပ္တယ္။ ေယဘုယ်အားျဖင့္ ေျပာမယ္ဆုိရင္ တခ်ိန္တုန္းက မရွိခဲ့တဲ့ စာမ်က္ႏွာတခုက ဒီဂ်ာနယ္ရဲ႕ ေနရာတခုမွာ ၀င္ၿပီးေတာ့ ယူလာတာေပါ့ဗ်ာ။ က်ေနာ္တုိ႔ မေတြ႔ရဘူးေပါ့။ အေပါင္းလကၡဏာ ေဆာင္လာ တယ္လုိ႔ ေျပာလုိ႔ရတယ္။ သုိ႔ေပမယ့္လည္း မဲဆႏၵရွင္ျပည္သူေတြကို ပါတီေတြနဲ႔ပတ္သက္ၿပီးေတာ့ သတင္း အခ်က္ အလက္ေတြကို ျပည့္ျပည့္စံုစံု ေပးႏုိင္ဖုိ႔ဆုိရင္ေတာ့ ဒီထက္မက ပုိၿပီးေတာ့လုပ္မွ ရမယ္ဆုိတဲ့ဟာကိုလည္း ေတြ႔ရ တယ္။ သူတုိ႔လည္း သူတုိ႔ရဲ႕ အကန္႔အသတ္ထဲကေန သူတုိ႔လုပ္ႏိုင္သေလာက္ လုပ္တာေပါ့ေနာ္။ အဲဒီမွာဆိုရင္ ဥပမာ - ျပည္ေထာင္စု ဒီမိုကေရစီ ပါတီက ဥကၠ႒ ဦးၿဖိဳးမင္းသိန္းေပါ့ဗ်ာ။ သူရဲ႕ ကိုယ္ေရးအက်ဥ္းေလးက နည္းနည္းေလးပါ ေဖာ္ျပထားတာက။ သို႔ေပမယ့္လည္း ၁၉၈၈ ခုမွာ ပါ၀င္ခဲ့ဖူးတယ္။ ေက်ာင္းသားသမဂၢ အေထြေထြ အတြင္းေရးမႉး ျဖစ္တယ္ဆိုတဲ့ ဒီလုိ အသံုးအႏႈန္းေတြေပါ့ဗ်ာ။ ဒါေတြက ဒီလုိမ်ိဳး မဂၢဇင္း စာမ်က္ႏွာေတြေပၚမွာ လြန္ခဲ့တဲ့ အႏွစ္ ၂၀ တုန္းက အင္မတန္ ရွားရွားပါးပါးေတြ႔ရတဲ့ ဟာေတြေပါ့ဗ်ာ။ အဲဒါေတြကေတာ့ ဒီ အေပါင္း လကၡဏာေဆာင္တဲ့ ဟာေတြလုိ႔ ေျပာလုိ႔ ရပါတယ္။
ကိုဘေကာင္း ။ ။ ကိုထက္ေအာင္ေပာသလုိပဲ ျမန္မာတုိင္းမ္ဂ်ာနယ္မွာ ဆုိလုိ႔ရွိရင္လည္း ႏုိင္ငံေရးသမားတေယာက္ ကို ကိုးကားၿပီးေတာ့ ၂၀၀၈ ဖဲြ႔စည္းပံု အေျခခံဥပေဒကို တဆင့္ခ်င္း တဆင့္ခ်င္း ျပဳျပင္မယ္ ဆုိတာတုိ႔၊ ေနာက္ၿပီးေတာ့ ၁၉၈၈ အေရးအခင္းကိုလည္း အစိုးရက အစဥ္အဆက္က ဆူပူအံုႂကြမႈႀကီး ဆုိၿပီးေတာ့ ေဖာ္ျပေနတဲ့ေနရာမွာ အဲဒီ ဂ်ာနယ္က စၿပီးေတာ့ အေထြေထြသပိတ္ ဆိုၿပီေတာ့ သံုးႏႈန္ထားတာကိုလည္း ထူးထူးျခားျခား ေတြ႔ရတယ္။ အခုက ဒီ ေရြးေကာက္ပဲြနဲ႔ ပတ္သက္ၿပီးေတာ့ ေဖာ္ျပေနမႈေတြက က်ေနာ္ျမင္ရသေလာက္ ဆုိလို႔ရိွရင္ေတာ့ အင္မတန္ကုိ ကန္႔ သတ္ၿပီးေတာ့ အေပၚယံေလးပဲ အစိုးရကေနၿပီးေတာ့ ေဖာ္ျပခြင့္ေပးေနတာကို ေတြ႔ရတယ္။ ဒါေတာင္မွ ဂ်ာနယ္ တခုပဲ ရွိတယ္ မီဒီယာဆိုလို႔ရိွရင္။ တျခား မဂၢဇင္းေတြမွာ သိပ္ၿပီးေတာ့ ပီပီျပင္ျပင္ ေဖာ္ျပတာ သိပ္မေတြ႔ရဘူး။ ေနာက္ၿပီး ေတာ့ ေရဒီယုိတုိ႔ ၊ TV တုိ႔မွာလည္း အစိုးရ ကေနၿပီးေတာ့ လံုး၀ထိန္းခ်ဳပ္ထားၿပီး ေရြးေကာက္ပဲြနဲ႔ ပတ္သက္ၿပီး အစိုးရရဲ႕ အာေဘာ္ကိုပဲ ေဖာ္ျပေနတာကို ေတြ႔ရတယ္။
ကိုေက်ာ္စြာမိုး ။ ။ အဲဒါေၾကာင့္ က်ေနာ္တုိ႔ ျမန္မာႏိုင္ငံဟာ မီဒီယာနဲ႔ ပတ္သက္ၿပီး ေျပာလာမယ္္ဆုိရင္ ျပည္တြင္း မီဒီယာနဲ႔ ျပည္ပ မီဒီယာဆုိၿပီး ႏွစ္ခုျဖစ္ေနတာကိုး။ က်ေနာ္ ယံုၾကည္တာကေတာ့ ျပည္တြင္း မီဒီယာကလည္းပဲ စစ္အစိုးရရဲ႕ အကန္႔အသတ္ေတြ၊ Censorship ေအာက္ေတြမွာ အလုပ္လုပ္ေနရတယ္။ အဲဒီအတြက္ ျပည္ပ မီဒီယာ ေတြဆုိတာ ေပၚလာတယ္။ ျပည္ပ မီဒီယာက ခုနက ျပည္တြင္း မီဒီယာေတြ မလုပ္ႏိုင္တဲ့ ေပါ့ေလ၊ ၁၉၉၀ တုန္းကဆုိ ရင္လည္းပဲ ျပည္တြင္းက ျပည္သူေတြအားလံုးက BBCတုိ႔၊ VOA တုိ႔ ျပည္ပေရဒီယုိေတြကို နားေထာင္ၿပီးေတာ့ သတင္း အခ်က္အလက္ေတြကို ရယူရတာကိုး။ အခု ျပည္တြင္းမီဒီယာက ေ၀ဖန္မႈေတြ၊ ပိုၿပီးေတာ့ ႏုိင္ငံေရးသမားေတြနဲ႔ပြင့္ပြင့္ လင္းလင္း အင္တာဗ်ဴးၿပီး လုပ္တာေတြက မလုပ္ႏုိင္ေသးဘူး။ အဲဒါေၾကာင့္မို႔လို႔ က်ေနာ္ထင္တယ္ ျပည္ပ မီဒီယာေတြ က အဲဒီအခန္းက႑ကို ၀င္ၿပီးေတာ့ ေနရာယူေနရတာေပါ့ေလ။ ဆိုေတာ့ ျပည္တြင္းနဲ႔ ျပည္ပက တနည္းအားျဖင့္ ေျပာ မယ္ဆုိရင္ ေခါင္းနဲ႔ ပန္းလုိပဲ ႏွစ္ခုေပါင္းမွ ဒဂၤါးျပားတျပား ျဖစ္တဲ့ ပံုစံမ်ိဳးေပါ့။
ကိုထက္ေအာင္ ။ ။ ၉၀တုန္းက BBCတုိ႔၊ VOA တုိ႔ ျပည္ပ အေျခစုိက္ မီဒီယာေတြကို ျမန္မာ တျပည္လံုးမွာရွိတဲ့ သန္း ေပါင္းမ်ားစြာေသာ မဲဆႏၵရွင္ေတြက သူတုိ႔ ေရဒီယိုေလးေတြနဲ႔ အားကိုးၿပီးေတာ့ သတင္းေတြကို နားေထာင္ ခဲ့ရတယ္။ အဲဒီအေနအထားက ၂၀၁၀မွာ ေျပာင္းလဲသြားသလားဆိုေတာ့ မေျပာင္းဘူးဆိုတာကို ေတြ႔ရတယ္။ ျပည္ပ အေျခစိုက္ သတင္းဌာန ေရဒီယိုေတြကို အားကိုးေနရဆဲပဲ။ ဘာျဖစ္လုိ႔လဲဆိုေတာ့ အခု က်ေနာ္တုိ႔ ေျပာေနတဲ့ ျပည္တြင္း ဂ်ာနယ္ ေတြ ဆိုတာက သူတုိ႔ ထုတ္ေ၀ႏုိင္တဲ့ အေရအတြက္က ၅၇ သန္းေသာ ျပည္သူနဲ႔ ႏိႈင္းယွဥ္လုိက္မယ္ဆုိရင္ အရမ္းကို နည္းၿပီးေတာ့ အင္မတန္မွ အကန္႔အသတ္ ျဖစ္ၿပီးေတာ့ ေတာရြာေတြမွာ လက္လွမ္းမမွီႏုိင္တဲ့ အေနအထား ရွိတယ္ ေလ။
ကိုေက်ာ္စြာမိုး ။ ။ အဲဒါ ဟုတ္တယ္ ကိုထက္ေအာင္။ ဒါေပမယ့္လည္းပဲ က်ေနာ္ထင္တယ္၊ ျပည္တြင္း မီဒီယာက ခုန ေျပာတဲ့ သူတုိ႔အတြက္ ေရြးေကာက္ပဲြ စာမ်က္ႏွာဖြင့္ထားတို႔၊ ႏိုင္ငံေရး စာမ်က္ႏွာဖြင့္ထားတို႔ ဆိုတာကေတာ့ အတိတ္ ကနဲ႔ ျပန္ၾကည့္မယ္ဆိုရင္ ေရွ႕ကို ေျခလွမ္းတလွမ္းတုိးၿပီးေတာ့ ႀကိဳးစားၿပီး သူတုိ႔လုပ္တာပဲ။ အစိုးရက ေပးတာလည္း မဟုတ္ပါဘူး။ သူတုိ႔ဟာသူတုိ႔ သူတုိ႔ေနရာကို ခ်ဲ႕ၿပီးယူတာက ေသခ်ာတယ္။ ဒါေပမယ့္ ဥပမာ ခုနက ခင္ဗ်ားနဲ႔ ကို ဘေကာင္း ေျပာသလုိပဲ၊ ပါတီရဲ႕ ေပၚလစီကိစၥ ေျပာတဲ့ေနရာမွာ၊ ပါတီေခါင္းေဆာင္ အေၾကာင္းေတြကို ေရးတဲ့ေနရာ မွာ ဒီထက္ပိုၿပီးေတာ့ အခ်က္အလက္ေတြ ပိုျပည့္စံုေအာင္ ဒီပါတီေခါင္းေဆာင္ေတြက ဘာေတြလုပ္ခဲ့လဲ၊ အခု လက္ရွိ သူတို႔ရဲ႕ ပါတီေပၚလစီက ဘယ္လုိသြားမွာလဲ၊ လက္ရွိ ဘာေတြလုပ္ေနလဲ ဆိုတဲ့ဟာေတြကို အေသးစိတ္ သြားလုိ႔ ရ မယ္လုိ႔ ထင္တယ္။ အဲဒီလုိမ်ိဳးသာ ေသေသခ်ာခ်ာ တေယာက္ခ်င္းကို အင္တာဗ်ဴးမယ္၊ သူတုိ႔ရဲ႕ Background ေတြနဲ႔ ျပန္ၿပီးေရးမယ္ဆုိရင္ ပိုၿပီး စိတ္၀င္စားစရာေကာင္းတဲ့၊ ပုိၿပီးအေရာင္အေသြးစံုတဲ့ ေဆာင္းပါးေတြကို သူတုိ႔မဂၢဇင္းေတြ၊ သူတုိ႔ ဂ်ာနယ္ေတြေပၚမွာ တင္ႏိုင္လိမ့္မယ္။ အဲဒါဆုိရင္ စာဖတ္သူေတြကေရာ၊ မဲဆႏၵရွင္ေတြကေရာ ဒီလူကေတာ့ ဘယ္လုိလူမ်ိဳးလဲ၊ မဲေပးသင့္တဲ့ လူလား၊ မဟုတ္ဘူးလား ဆုိတာကို ပိုၿပီးေတာ့ သိရလိမ့္မယ္ ထင္တယ္။ မိတ္္ဆက္တဲ့ ေနရာမွာေတာင္မွ ပိုၿပီးေတာ့ နက္နက္နဲနဲနဲ႔ က်ယ္က်ယ္ျပန္႔ျပန္႔ မိတ္ဆက္ေပးႏိုင္ရင္ ပိုေကာင္းလိမ့္မယ္ ထင္တယ္။
ကိုဘေကာင္း ။ ။ အစိုးရ ဆင္ဆာကို ေက်ာ္ျဖတ္ႏိုင္မယ္၊ ျပည္သူလူထုကိုလည္း ဒီေရြးေကာက္ပဲြနဲ႔ ပတ္သက္ၿပီး ေတာ့၊ ဒီပါတီနဲ႔ ပတ္သက္ၿပီးေတာ့ သိႏုိင္မယ့္ ဟာမ်ိဳးေတြေပါ့ဗ်ာ။ အဲဒီ အသြင္သဏၭာန္မ်ိဳးနဲ႔ ပိုၿပီး တင္ဆက္ႏုိင္မယ္ ဆုိရင္ေတာ့ ျပည္တြင္း မီဒီယာေတြက အဲဒီအခန္းက႑မွာ ပုိၿပီး လုပ္မယ္ ထင္တယ္ဗ်။
ကိုေက်ာ္စြာမိုး ။ ။ ဒီေနရာမွာက ၀န္ႀကီးခ်ဳပ္ ဦးသိန္းစိန္ကိုေတာ့ ဒီဂ်ာနယ္ေတြက အေသးစိတ္ ေသေသခ်ာခ်ာ ဘယ္လုိေရးႏိုင္မလဲဗ်ာ။ တကယ္လုိ႔ သူ႔အေၾကာင္း ေရးမယ္ဆုိရင္ အဖမ္းခံရမွာပဲ ျဖစ္သြားမွာေပါ့။ ဒါေပမယ့္ ေဘာင္ထဲမွာ ဒီထက္ပုိၿပီးေတာ့ ေရးလုိ႔ရမယ့္ဟာေတြ ရွိလိမ့္မယ့္လုိ႔ က်ေနာ္ထင္တယ္။
ကိုထက္ေအာင္ ။ ။ ၀န္ႀကီးခ်ဳပ္ ဦးသိန္းစိန္လုိ႔ ေျပာလုိက္လုိ႔ က်ေနာ္ တခု သြားသတိရတယ္။ အခုခ်ိန္အထိေပါ့ဗ်ာ။ ထူးျခားတဲ့ဟာတခုက ျပည္တြင္း မီဒီယာေတြက ၾကံခိုင္ေရးနဲ႔ ဖံြ႔ၿဖိဳးေရး ပါတီနဲ႔ ပတ္သက္လာတဲ့ သတင္းေတြဆုိရင္ အစိုးရက ေဖာ္ျပသေလာက္ပဲ သူတုိ႔ ေဖာ္ျပရဲတယ္။ ဒီထက္ ပုိတုိးၿပီးေတာ့ သူတို႔ဖာသာ သူတုိ႔ ေဖာ္ျပတာမ်ိဳးေတာ့ မေတြ႔ရဘူးဗ်။ ဥပမာ ေျပာရရင္ ေပါ့ဗ်ာ၊ ဒီပါတီ စဖဲြ႔ကတည္းကိုက အျငင္းပြားစရာ ျဖစ္ေနတာကိုး။ ေရြးေကာက္ပဲြ ဥပေဒနဲ႔ ကိုက္ညီလား၊ မကိုက္ညီလား ဆုိတဲ့ အျငင္းပြားစရာက ရွိေနတဲ့ အခါက်ေတာ့ ေရြးေကာက္ပဲြ ေကာ္မရွင္ ဥကၠ႒ ဦးသိန္းစုိးက အေမရိကန္ ကိုယ္စားလွယ္ အဖဲြ႔လာတဲ့ အခါက်ေတာ့ ဥပေဒနဲ႔ ကိုက္ညီပါတယ္ ဆိုၿပီးေတာ့ ေျပာလုိက္တယ္။ ဒီေလာက္ပဲ ျပည္တြင္း မီဒီယာေတြက ေဖာ္ျပရဲတယ္။ အဲဒီ အျပင္ကိုပဲ ႏုိင္ငံေရး သမားေတြက ေျပာေနတာေတြရွိတယ္။ ျမင္ေနတဲ့ အျမင္ေတြ အမ်ိဳးမ်ိဳး ရွိတယ္။ ဒါေတြကို သူတုိ႔ မတင္ျပရဲဘူးဗ်။ ဘာျဖစ္လုိ႔လဲ ဆိုေတာ့ ဒါဟာ လက္ရွိ အာဏာရ စစ္အစိုး ရ ေခါင္းေဆာင္ေတြ ဖဲြ႔ထားတဲ့ ပါတီကိုး။ အကန္႔အသတ္ေတြေတာ့ ရွိတယ္။ ဒါေပမယ့္ အကန္႔အသတ္ေတြ ၾကားထဲက တဖက္မွာေတာ့ျဖင့္ NLD ရဲ႕ အကဲြအၿပဲကိုေတာ့ ေစာင္းေပးၿပီး ေဖာ္ျပၿပီးေတာ့ တဖက္က လက္ရွိ အာဏာရ စစ္အစိုးရပါတီ အေရးကိစၥက်ေတာ့ ဘာမွ မေဖာ္ျပရဲဘူး ဆိုတဲ့ဟာက ဂ်ာနယ္လစ္ဇင္မွာ ဘက္လိုက္မႈ ဆုိတဲ့ ဟာမ်ိဳးက သူတုိ႔ မရည္ရြယ္ဘဲနဲ႔လည္း ျဖစ္သြားတဲ့ဟာမ်ိဳး ျဖစ္သြားတဲ့ အခါက်ေတာ့ မေကာင္းဘူး ေပါ့ဗ်ာ။
ကိုေက်ာ္စြာမုိး ။ ။ က်ေနာ္ထင္တယ္ ကိုထက္ေအာင္၊ အဲဒါက်ေတာ့လည္း ျမန္မာႏိုင္ငံတင္ မဟုတ္ဘူး။ တျခား အာဏာရွင္ ႏိုင္ငံေတြ၊ တပါတီ အဏာရွင္ ႏိုင္ငံေတြမွာ အဲဒါမ်ိဳးကေတာ့ သိပ္မဆန္းလွဘူးေပါ့ေလ။ အဲဒါကေတာ့ တနည္းအားျဖင့္ေျပာရင္ Self-censorship ေပါ့ေလ၊ ကိုယ့္ဟာနဲ႔ ကိုယ္ျပန္ၿပီးေတာ့ တည္းျဖတ္ရတဲ့ ဟာမ်ိဳးေတြေပါ့။ အစိုးရက ဒီေလာက္ပဲ ေပးေရးတယ္။ ဒါေၾကာင့္မို႔လုိ႔ ဒီေလာက္ထိပဲ သူတို႔ ေရးခြင့္ရွိတယ္လုိ႔ က်ေနာ္ထင္တယ္။ ဒီေနရာမွာ မီဒီယာနဲ႔ပတ္သက္ၿပီး က်ေနာ္သြားေတြ႔တဲ့ အခ်က္တခ်က္က ျပည္တြင္းဂ်ာနယ္ေတြ တရာေက်ာ္၊ ႏွစ္ရာ ေက်ာ္ေလာက္ထဲမွာ အယ္ဒီတာ့အာေဘာ္ဆိုတာကို ေရးတဲ့ဂ်ာနယ္ေတြ အနည္းစုပဲ ေတြ႔ရတယ္ဗ်။ က်ေနာ္ထင္တာ ဘာေၾကာင့္ အနည္းစုပဲ ေတြ႕ေနရလဲ ဆုိရင္ေတာ့ တခ်က္ပဲေတြ႔တယ္။ ခုနေျပာတဲ့ အယ္ဒီတာ့အာေဘာ္ဆိုတာ သတင္းစာတေစာင္၊ ဂ်ာနယ္တေစာင္မွာ အဓိက အေရးႀကီးဆံုးအပိုင္းက ေခါင္းႀကီးပိုင္းကိုး။ ဒီေနရာမွာက သူရဲ႕ ႏိုင္ငံေရး ရပ္တည္ခ်က္၊ စီးပြားေရး ရပ္တည္ခ်က္ ကိစၥတခု ေပၚလာရင္ ဘယ္လုိမ်ိဳး ေျဖရွင္းသင့္တယ္ ဆိုတာကို တကယ့္ကို တိတိ လင္းလင္း အစိုးရကိုပဲျဖစ္ျဖစ္ ဘယ္သူ႔ကိုမဆို ဒါက ပြင့္ပြင့္လင္းလင္း ေျပာတဲ့အခ်က္ကိုး။ ဒီေနရာ မွာက အဲဒီလုိမ်ိဳး ေျပာလုိ႔မရတဲ့အတြက္ သူတုိ႔ အယ္ဒီတာ့အာေဘာ္ကို သိပ္မေရးၾကဘူးထင္တယ္။ ဒါေပမယ့္ ေရးတဲ့ ဟာကိုၾကည့္မယ္ ဆုိရင္လည္းပဲ အမ်ားစုက အစိုးရရဲ႕ ေပၚလစီေတြကို ပိုၿပီးေတာ့ အသားေပးၿပီး ေရးရတဲ့ဟာေတြ မ်ားတယ္။ အဲဒီေတာ့ က်ေနာ္ထင္တယ္၊ အဲဒီလုိ အယ္ဒီတာ့အာေဘာ္ဆိုတဲ့ ဟာမ်ိဳးကေတာ့ ျမန္မာျပည္ရဲ႕ ဂ်ာနယ္ ေတြမွာ ပိုၿပီး လုိအပ္လာ မယ္လုိ႔ က်ေနာ္ထင္တယ္။
ကိုဘေကာင္း ။ ။ က်ေနာ္ျမင္တာကေတာ့ အစိုးရကေတာ့ လြတ္လပ္မွ်တတဲ့ ေရြးေကာက္ပဲြတရပ္မွာ ရွိသင့္ ရွိအပ္ တဲ့ လြတ္လပ္တဲ့ မီဒီယာ ရွိတယ္ဆိုတာကို ေဖာ္ျပႏိုင္ေအာင္ေတာ့ ဒါမ်ိဳးေလးကိုေတာ့ အခုလိုမ်ိဳး ေရးသားမႈေလးေတြ ကိုေတာ့ အတန္အသင့္ေတာ့ ခြင့္ျပဳမွာပဲဗ်။ ဒါေပမယ့္ အခု အေနအထားကေတာ့ အမည္ခံ အဆင့္ေလာက္ပဲ ခြင့္ျပဳ မယ္ဗ်။ တဖက္ကလည္း ဒီမီဒီယာကို ထိန္းခ်ဳပ္ထားတယ္။ ေနာက္ၿပီးေတာ့ မီဒီယာကလည္း အဲဒီထိန္းခ်ဳပ္ထားတဲ့ ၾကားက သတင္းေတြ ေဖာ္ျပလုိ႔ မရေအာင္ သတင္းေတြကို အေမွာင္ခ်ထားတယ္ဗ်။ အဲလုိဆုိရင္ ဒီအေျခအေနမွာ ျပည္သူလူထု က ဒီေရြးေကာက္ပဲြနဲ႔ ပတ္သက္ၿပီးေတာ့ ဘာမွ ျပည့္ျပည့္စံုစံု မသိဘဲနဲ႔ မီဒီယာ ကိုယ္တုိင္က ျပည့္ျပည့္ စံုစံု မသိဘဲနဲ႔ က်ေနာ္တုိ႔ေတြ အားလံုးက ေရြးေကာက္ပဲြကို ၀င္ေရာက္ရမယ့္ အေနအထားမွာ ရွိတယ္ဗ်။
ကိုေက်ာ္စြာမိုး ။ ။ အဲဒါနဲ႔ ပတ္သက္လုိ႔ကေတာ့ ေရြးေကာက္ပဲြ တခုတည္း မဟုတ္ဘဲနဲ႔ ႏိုင္ငံေရး၊ စီးပြားေရး၊ တျခား ေရးရာ ကိစၥေတြမွာလည္း ျမန္မာစစ္အစိုးရက အားလံုး အေမွာင္ခ်ထားတာကိုး။ ဒီေနရာမွ မီဒီယာက သြားၿပီး ျပႆနာ တက္တတ္တယ္။ အခုထက္ထိ စနစ္တက် ဘယ္ကာလမွာ မဲဆြယ္စည္းရံုးေရး လုပ္ရမယ္၊ ဘယ္ကာလမွာေတာ့ ေရြး ေကာက္ပဲြကို က်င္းပမယ္ ဆုိတာေတာင္ ေသခ်ာမသိဘူး။ ဆိုတဲ့အခါက်ေတာ့ အကုန္လံုး အစီအစဥ္ေတြက တလဲြစီ တေခ်ာ္စီ ျဖစ္ေနၿပီးေတာ့ မီဒီယာကေနၿပီးေတာ့ Report လုပ္ရတဲ့အခါမွာလည္းပဲ လက္လွမ္းသင့္ရာ လုပ္ေနရပံု ရ တယ္။
ကိုထက္ေအာင္ ။ ။ ဟုတ္တယ္။ အဲဒီေတာ့ က်ေနာ္ ဟုိတေလာကပဲ သတင္းေခါင္းစဥ္ တခုဖတ္ရတာယ္။ “ႏိုင္ငံေရး ပါတီမ်ား မဲဆြယ္စည္း႐ံုးေရး စတင္” ဆိုၿပီး က်ေနာ္ ေတြ႔ရတယ္။ တကယ့္ တကယ္ မဲဆြယ္ စည္းရံုးေရး ကာလက မေရာက္ေသးဘူး။ ေျပာခ်င္တာက ခုနက သတင္း အေမွာင္ခ်တယ္ဆိုတဲ့ ကိစၥေပါ့ဗ်ာ။ ေရြးေကာက္ပဲြ ေကာ္မရွင္က သူတုိ႔ ဘယ္အဆင့္ ဘယ္အဆင့္ေတြကို ဘယ္အခ်ိန္ ဘယ္ကာလမွာ သူတုိ႔ လုပ္မယ္ဆုိတဲ့ ဟာမ်ိဳး ျပည္သူကို အသိ ေပးတာ မရွိဘူး။ အဲဒီလုိ အသိေပးတာမရွိတဲ့ အတြက္ေၾကာင့္ ဂ်ာနယ္ေတြကလည္း ဒါကို မသိရဘူး။ မသိရတဲ့ အခါ က်ေတာ့ ပါတီေတြရဲ႕ ပါတီ၀င္ စည္း႐ံုးေရး လုပ္ငန္းေတြ လုပ္တဲ့ဟာကိုပဲ ဂ်ာနယ္ေတြက မဲဆြယ္စည္း႐ံုးေရး စၿပီး လုပ္ေနၿပီလုိ႔ ထင္ေယာင္ထင္မွား ျဖစ္ၿပီးေတာ့ ေရးတာသားတာေတြကို ေတြ႔ရတယ္။
ကိုဘေကာင္း ။ ။ ျပည္သူလူထုကို အသိပညာေပးမယ့္ မီဒီယာကိုယ္တုိင္ ေ၀၀ါးသြားေစေအာင္ ဆိုၿပီးေတာ့ အစိုးရက ေနၿပီးေတာ့ သတင္းအေမွာင္ ခ်တာေပါ့ဗ်ာ။
ကိုေက်ာ္စြာမိုး ။ ။ ကိုထက္ေအာင္နဲ႔ကိုဘေကာင္းေရ၊ က်ေနာ္ထင္တာေတာ့ ျမန္မာျပည္ႏိုင္ငံေရးရဲ႕ အဓိကျပႆနာ ကေတာ့ က်န္တဲ့ စီးပြားေရး ျပႆနာ၊ ႏိုင္ငံေရး ျပႆနာေတြမွာလုိပဲ မီဒီယာရဲ႕ ျပႆနာကလည္းပဲ အဓိက ကေတာ့ အစိုးရရဲ႕ ပိတ္ပင္ထားတဲ့ အခ်က္ကေတာ့ အႀကီးဆံုးအခ်က္ေပါ့ေလ။ တကယ္လုိ႔မ်ား အစိုးရက မပိတ္ပင္ဘူး ဆုိရင္ ေတာင္မွပဲ ဒီလုိမ်ဳိး ေရြးေကာက္ပဲြတခုကို ေစာင့္ၾကည့္ၿပီးေတာ့ သတင္းေတြ ေရးသားေပးပို႔ေနဖို႔ ဆုိရင္ေတာ့ မီဒီယာ စာနယ္ဇင္းေတြမွာ အမ်ားႀကီး ဒီထက္ပုိၿပီးေတာ့ တုိးတက္ဖုိ႔ လုိတယ္။ ဒီ္ထက္ပိုမ်ားတဲ့ ဂ်ာနယ္လစ္ေတြ၊ စာနယ္ဇင္း သမားေတြ ပိုလိုမယ္လုိ႔ က်ေနာ္ ထင္တယ္။ ေနာက္တခ်က္က တၿပိဳင္နက္တည္းမွာ သူတုိ႔ကိုယ္တုိင္လည္း ပိုၿပီးေတာ့ ျပင္ဆင္ရလိမ့္မယ္ေပါ့ေလ။ တခါတုန္းက ေရြးေကာက္ပဲြနဲ႔ ပတ္သက္တဲ့ ပညာရွင္ေတြတခ်ိဳ႕က ေျပာဖူး တယ္။ ျမန္မာ ျပည္ရဲ႕ ေရြးေကာက္ပဲြကို ေစာင့္ၾကည့္မယ္ဆုိရင္ လူေပါင္း ၁ ေသာင္း၊ ၂ ေသာင္း အထိေတာင္ လုိႏုိင္ တာကိုး။ အဲဒီ ထဲက အမ်ားစုကလည္း မီဒီယာသမားေတြ ျဖစ္ေနမွာေပါ့။ တကယ္ေတာ့ အဲဒီေလာက္ အင္အားေတာင္ မွ က်ေနာ္တိုု႔ ျပည္တြင္းမွာေရာ၊ ျပည္ပမွာေရာ ရွိတာမဟုတ္ဘူး။ ဆိုတဲ့အခါက်ေတာ့ ျမန္မာျပည္ လာမယ့္ေရြးေကာက္ပဲြ အတြက္က ေတာ့ မီဒီယာေတြကေတာ့ လက္ရွိ ေတြ႔ရသေလာက္ကေတာ့ အမ်ားႀကီး ႀကိဳးစားေနတာကို ေတြ႔ရ တယ္။ ဒါေပမယ့္ က်ေနာ္တုိ႔ ဘယ္ေလာက္အထိ ၿမိဳ႕ေပၚက ျပည္သူေတြေရာ၊ ၿမိဳ႕ျပနဲ႔ ေ၀းကြာတဲ့ ေက်းလက္က ျပည္သူေတြေရာ ဘယ္ ေလာက္ထိ မွန္ကန္တဲ့ ျပည့္စံုတဲ့ သတင္းေတြ ေပးႏိုင္မလဲဆိုတာကို က်ေနာ္တို႔ရဲ႕ အဓိက စိန္ေခၚမႈႀကီး ျဖစ္လိမ့္မယ္ လုိ႔ ထင္ပါတယ္။
